کاردرمانی بیماران سکته مغزی

تیم توانبخشی بیماران سکته مغزی عبارتند از: کاردرمان، فیزیوتراپ و گفتار درمان. این تیم به همراه پزشک (متخصص طب فیزیکی و یا متخصص مغز و اعصاب)، روند درمان و توانبخشی بیماران سکته مغزی را رصد خواهند کرد تا بیمار به حداکثر توانایی حرکتی و عملکردی برگردد. این تیم به بیمار کمک می‌کند تا بیمار بتواند حرکات از دست رفته را بار دیگر به دست بیاورد، دچار عوارض ثانویه ناشی از سکته مغزی نشود، عوامل اجتماعی، روحی و روانی‌ای را که برای بیمار مشکل ساز هستند، برطرف کند و به‌طور خلاصه، بیمار بتواند توانایی‌های عملکردی خود را به حداکثر ممکن برساند.

توانبخشی باید سریعاً و در همان مراحل اولیه پس از سکته مغزی (بعد از ثبیت بیماری و رفع خطر جانی توسط پزشک) شروع خواهد شد. در این مرحله پیشگیری از بروز زخم بستر، وضعیت دهی مناسب و انجام تمرینات لازم برای جلوگیری از خشکی مفصل و کاهش دامنه حرکتی مهم است. بعد از وقوع سکته مغزی بیمار یک دوره شوک مغزی را طی می‌کند که مدت آن از چند روز تا چند هفته متغیر است. در این مرحله عضلات شُل و لخت و حرکت در اندام های آسیب‌دیده (یک سمت بدن) تقریباً غیر ممکن است. در بیشتر بیماران بعد از این مرحله، تون عضلات به تدریج افزایش پیدا می‌کند.

 به طوری که، شانه برگشته به عقب برمی گردد. بازو چرخیده به داخل، آرنج خم، کف دست رو به پایین، مچ و انگشتان دست خم، لگن به عقب، ران معمولاً به خارج می چرخد. زانو صاف، مچ و انگشتان پا خم و به سمت داخل می چرخد.

بازگشت حرکات معمولاً از بالا به پایین است؛ یعنی حرکات شانه و لگن قبل از حرکات دست و پا برمی‌گردد. کنترل حرکات دست، در آخرین مرحله توانبخشی به دست می‌آید. حرکات ظریف دست زمانی برمی‌گردد که بتوان حرکات شانه و آرنج را کنترل کرد.

این حرکات ابتدا به صورت غیرفعال و با کمک دیگران یا اندام سالم انجام می‌شود. با گذشت زمان نیاز اندام مبتلا به کمک به تدریج کاهش پیدا می‌کند و در نهایت بیمار می‌تواند اندام مبتلا را کاملاً به صورت فعال حرکت دهد. بیمار ابتدا کنترل نشستن، پس از آن ایستادن و در نهایت راه رفتن را به دست می‌آورد.

گاهی اوقات به علت از دست رفتن قدرت عضلات گردن، صورت و زبان، جویدن و بلعیدن برای بیمار مشکل می‌شود. اگر عضلات خیلی ضعیف هستند باید غذا خوردن را با تکه‌های کوچک شروع کرد. گفتاردرمانی در رفع این مشکلات فوق العاده کمک کننده است.

تشویق بیمار به استفاده از سمت فلج دهان هنگام غذا خوردن موجب افزایش حرکات دهان و صورت شده و عضلات ضعیف را نیز تقویت خواهد کرد. درصورت لزوم، نگه داشتن فک بیمار به او کمک می‌کند که هنگام جویدن و بلعیدن دهان را بسته نگه دارد. همچنین باید از خوردن و نوشیدن در حالت دراز کشیده خودداری کرد زیرا این حالت بلعیدن را مشکل می‌کند. نشستن به صورت صحیح و با تنه راست به جویدن و بلعیدن کمک می‌کند.