توانبخشی اختلالات راه رفتن

راه رفتن صحیح لازمه امور روزمره زندگی ما انسان ها است. اگر راه رفتن فرد دچار اختلال باشد، حتماً مشکلات ثانویه از قبیل کمردرد، گردن درد و انحرافات جانبی در اندام ها و تنه فرد ایجاد خواهد شد. وقتی مکانیسم راه رفتن از حالت خودکار خارج شود، اشکال در طرز راه رفتن ایجاد می‌شود که به اصطلاح پزشکی اختلالgait  نام دارد. 15 درصد از افراد بالای 60 سال و 25 ـ 20 درصد افراد بالای 80 سال دچار این اختلال با علل نورولوژیک هستند. البته عوامل دیگری هم در ایجاد این اختلال دخیل هستند.

از جمله این عوامل عبارتند از: مشکلات استخوانی ـ مفصلی و اختلالات بینایی. قسمت‌های مختلفی از مغز عمل راه رفتن را کنترل می‌کنند و یک پزشک متخصص مغز و اعصاب یا یک متخصص توانبخشی از طرز راه رفتن غیر طبیعی می‌تواند به محل آسیب و نوع بیماری پی ببرد.

آدرس کلینیک ابن سینا:

ابتدای خیابان سی متری نیرو هوایی - روبروی ایستگاه بی آر تی پیروزی
جنب کارواش شایان - پلاک۱ - واحد۲

تلفن: [phone]

به طور کلی، مراکز مرکزی سیستم عصبی که همان مغز و نخاع هستند، کنترل کننده امور راه رفتن می باشند. این مراکز عبارتند از: طناب نخاعی، ساقه مغز، مخچه، غدد قاعده‌ای مغز و لب پیشانی مغز. هر گونه اختلال در این مراکز موجب بروز مشکلاتی می‌گردد که این مشکلات نیز به نوبه خود موجب بروز اختلال در gait می‌گردند. این اختلالات در سیستم اعصاب خود را به شش شکل متفاوت نشان می‌دهد.

1- ضعف اندام‌ها: ضعف اندام ناشی از بیماری اعصاب محیطی و یا طناب نخاعی همراه با تحلیل عضلانی و کاهش رفلکس تاندون‌هاست. نوع راه رفتن به صورت قدم‌های بلندی است که با ضربه محکم به زمین می‌خورد اما ضعف ناشی از بیماری اعصاب مرکزی همراه با سفتی عضلانی، سختی در خم کردن زانو و ران و افزایش رفلکس تاندون‌هاست و طرز راه رفتن به صورت کشیدن پا روی زمین همراه با سکندری خوردن است.

2ـ اشکال در قوس حسی: در اختلال مربوط به قوس حسی، بیمار قادر به تشخیص موقعیت شست پا با چشم بسته نیست و در حالت ایستاده اگر چشمان خود را ببندد، تِلو تِلو می‌خورد. طرز راه رفتن به صورت گذاشتن انگشتان پا به روی زمین و سپس محکم کوباندن پاشنه پاست.

3ـ آتاکسی یا عدم تعادل: در آتاکسی یا عدم تعادل مربوط به مخچه، عدم هماهنگی بین حرکات دست و پا‌ها دیده می‌شود. طرز راه رفتن به صورت برداشتن قدم‌های باز برای حفظ تعادل است. اما بیمار ممکن است تِلوتِلو بخورد.

4ـ احساس گیجی در سر: احساس گیجی در سر به سیستم وستیبولار در بدن مربوط می‌گردد. گوش داخلی و مجاری نیم‌دایره‌ای در این امر دخیل می باشند. به همین علت عفونت‌های گوش داخلی هم ممکن است باعث سرگیجه شود. بیمار حالت تهوع داشته و احساس عدم تعادل در او بروز می کند و گاهی به هنگام راه رفتن به سمت ضایعه منحرف می‌گردد.

5ـ اختلال در سیستم اِکسترا پیرامیدال: بیماری‌های اکسترا پیرامیدال مربوط به مشکلات ایجاد شده در ساقه مغز می باشند. مهم‌ترین بیماری این دسته، بیماری پارکینسون می باشد که با سه مشخصه واضح(و کندی حرکات، لرزش دست و سفتی عضلات، شناخته می شود. بیمار قدم‌های کوتاه برداشته و چون به راحتی به عقب سقوط می‌کند خود را به جلو متمایل می‌کند، به هنگام حرکت دست‌ها را در اطراف بدن حرکت نداده و از آرنج خم می‌کند. بیمار در شروع حرکت مشکل دارد ولی وقتی حرکت کرد می‌تواند قدم‌های تند بردارد.

6ـ مشکل در لب پیشانی: بیمار با مشکل لب پیشانی معمولاً دچار تغییر در شخصیت نیز می‌گردد. سازگاری‌اش کم شده و یک گفته را ممکن است چندین بار تکرار کند. شروع راه رفتن سخت بوده و به تناوب می‌ایستد. در این فرد، کنترل ادرار هم ممکن است از دست برود.